Pisac ovog Žitija Svetog Save je hilandarski jeromonah Domentijan, jedan od posljednjih učenika Savinih, Savin sekretar i pratilac na mnogim Savinim putovanjima. Za razliku od Savinon kasnijeg biografa Teodosija, Domentijan je bio Savin živio uz Savu, pričao sa Savom i slušao živu riječ Savinu.
Pisac drugog Savinog žitija je monah Teodosije, rođen oko 1246. dakle je rođen desetak godina nakon Savine smrti 1236. i Teodosijevi opisi događaja Savinog života istorijski nikako ne mogu biti vjerodostojniji od Domentijanovih kazivanja. Ovako Domentijan piše o pismu koje je Sveti Sava napisao i poslao papi moleći papu za blagoslov i kraljevsku krunu Savinom bratu Stefanu:
"O poslanstvu Preosvećenoga u grad Velikog Rima
I opet izabravši od svojih učenika bogorazumna muža, sveosvećenog episkopa Metodija i posla ga u Rim ka prehvalnim apostolima Petru i Pavlu i ka velikome saprestolniku svetih, papi velike rimske države, davši blagoslov podobno počasti svetima na pohvalu mnogo časno kandilo sastavljeno bogomisaonim razumom i izvajano presvetlom maštom i prekrasnim bojama izumljeno, koje i do danas stoji kod groba prehvalnih apostola Petra i Pavla.
Jer one svete bogomisaone zrake, gde sami telom ne dođoše, tu Duhom svetim preveliku blagodat satvoriše, svome saslužniku pomažući, blagoslovenom da ispunjava njihove nedostatke; Bogom blagosloveni venac njemu poslaše, da uistinu savršenstvom blagosloveno bude kraljevstvo zemlje otačastva njegova, svakim pravoverjem služeći beskonačnom carstvu Oca i Sina i svetoga Duha, da i oni blagoslove njegovo otačastvo i svojom blagodaću venčaju dobrovernoga saprestolnika njegova otačastva.
I napisavši poslanicu ka velikom saprestolniku svetih i slavnih apostola, ispovedivši mu neutajenu blagodat kojom sam bi venčan od Boga, i molio je da mu pošalje blagoslov od svetih apostola, a od toga samoga blagosloveni venac da venča svoga brata na kraljevstvo po prvom otačastvu kraljevstva njihova u kome se i otac njihov rodi po božanstvenom samotrenju, u mestu zvanom Dioklitija, koje se zove veliko kraljevstvo od početka.
I Bog koji odasvud daje silu i uspeh ljubimom služi svome i ispunjuje sve njegove nebeske i zemaljske prozbe, i tome svetome saprestolniku svetih apostola zapovedi Duhom svetim da mu pošalje Bogom blagosloveni venac, istinitom ispunitelju njegovih svetih zapovesti, da bude blagosloven Bogom, i brat njegov po telu venčan, i obojica zajedno proslavljena još ovde na zemlji, pre onoga velikog dana.
O donošenju svetoga venca od rimske države.
I prinesen bi blagosloveni venac u otačastvo njegovo, koga primivši Preosvećeni proslavi blagodatelja svoga radi svih blagih dela njegovih." [1]
Papa je uslišio Savnu molbu i sa blagoslovom i kraljevskom krunom 1217. dolazi u Rašku papin velikodostojnik i kruniše Stefana za kralja. Sveti Sava postaje episkop i arhiepiskop tek 2019., dakle te 2017. po kanonima Sava nije mogao izvršiti Stefanovo krunisanje, jer to mogu uraditi samo arhiepiskop i patrijarh).
U svom pismu Sveti sava piše da je papa "sveti saprestolnik svetih apostola koji Duhom svetim prima naredbe od Boga.” Kod neupućenih Srba ovi biografski podaci o Savi nailaze na osudu Domentijana nazivajući Domentijana lazovom, jer "kako bi Sveti Sava, najsvetiji Srbin, rimskog prvojeretika papu svojim riječima toliko u duhovnoj u slavi uzvisio"?
E, slušajte sad, Srbi! Vi ne znate, jer vam se vijekovima laže, da po dogmatskom tumačenju Pravoslavne crkve papa nije jeretik, niti je rimokatolicizam jeres, nego se podjela Crkve 1054. desila ne zbog dogmatskih razlika, nego zbog sukoba u vrhu uprave tada edne Crkve, a podjela se desila zbog otimanja za vlasti u vrhu Crkvi. To je raskol ili šizma, to nije jeres, nego administrativna podjela Jedne Crkve na dvije uprave, a po dogmatskom ustrojstvu to je i dalje jedna sveta apostolska Crkva, saborna u duhovnom, samo bez zajedničkog služenja i bez zajedničkog pričešća. Raskol i jeres nisu isto i to Sveti Sava u svom Zakonopravilu, kao uputstva i zapovijesti svom sveštenstvu, na više mjesta naglašava:
"Jeretik je onaj ko je po very tuđ, a onaj ko je po nekom manje važnom pitanju tuđ – taj je raskolnik. Oni, pak nepokorni koji sakupljaju ove ili one – ti su podcrkovnici koji su se sami odvojili od Saborne crkve i, stvorivši drugu, zasebno se skupljaju. Krštenje od jeretika se ne prima, a od raskolnika i od podcrkovnika – prima.” [2]
“Oni koji se ne priopštavaju Sabornoj crkvi, dele se na troje: na jeretike, na raskolnike in a podcrkovnike. Jeretici su, dakle, oni koji su se potpuno otuđili od Božije vere, kao sto su: lepuzini, i maniheji, i valentipijani, i markioniti i mnogi drugi.” [3]
“Svi ovi, dakle, obrativši se iz svoje jeresi i pristupivši neporočnoj very, krštavaju se, jer smo mi odbacili njihovo krštenje.
Raskolnici su, pak, oni koji su sebe od Crkve udaljili, kao i donatijani i zvani čisti, i vodoslužeći, i uzdržanici.” [4]
Među svim jeresime nabrojanim u Savinom Zakonopravilu nema rimokatolicizma i zato su se neki Nemanjići, počev od Stefana Prvovenčanog, vječnavali rimokatolkinjama bez obaveze da one prime pravoslavno krštenje. To što su neki iz Pravoslavne crkve optuživali Rimokatolčku crkvu za “jeres filiokve”, to su njihova lični stavovi, a ne saborna odluka Pravoslavne Crkve, jer evo o tome stav Pravoslavne crkve i Savinog Zakonopravila:
“Zapadnih episkopa dogma je da Oca i Sina i Svetoga Duha za jednobitne i za jedno božanstvo ispovedaju, jer to izloživši, na svitku napisaše, te da bude od svih dobro prihvaćeno.” [5]
Posto su Otac i Sin i Sveti Duh jednobiti, dakle Sveti Duh i od Sina ishodi i to je prihvaćeno od Pravoslavne crkve i nikakve jeresi tu nema.
Da bi otklonili svaku sumnju u dogmatsko jedinstvo Pravoslavne i Rimokatoličke crkve 1993. u katoličkom manastiru u Balamandu u Libanu ponovo je izvršeno izmirenje potpisivanjem Balamandskog sporazuma. Tim sklopljenim sporazumom obe raskoljene strane priznaju se za Duhom Svetim spasonosne apostolske Crkve sa valjanim Svetim tajnama i sveštenstvm sa apostolskim prejemstvom. U Raveni 2007. Ravenskim ugovorom priznaje se papi kanonsko pravo prvenstva nad patrijarsima i to je i danas jedini administrativni razlog trajanja raskola od 1054., jer papa traži apsolutnu vlast kao što je to imao prije raskola 1054., a ovima se to ne daje, jer papina apsolutna vlast u svako doba može smijeniti svakog patrijarha i episkopa i papa bi ima apsolutnu vlast nad crkvenim imanjima, crkvenim prihodima i bankovnim računima (zbog toga su se i raskolili 1054.).
Je li vam sad išta jasnije?
..............................
[1] Domentijan, Zitije Svetog Save, Glava XIX, Srpska književnost u sto knjiga, Matica srpska, Srpska književna zadruga, Novi Sad,1970.
[2] Miodrag M. Petrović, Zakonopravilo Svetoga Save; Eparhija žička • manastir Žiča, Manastir Žiča, 2004, str. 499.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.jpg)
