PRECESIJA EKVINOCIJA I VIDOVDAN

  

Ljetni solsticij u sazviježđu Herkules 10.000 g. stare ere.

 

      Julijanski kalendar mjeri vrijeme punog kruga Zemlje oko Sunca u odnosu na nepokretne zvijezde i zato se zove zvjezdani ili sideralni, a gregorijanski mjeri vrijeme punog kruga u odnosu na Sunce i zato se zove sunčani ili tropski.

        Razlika u dužini između zvjezdanog (julijanskog) i sunčanog (gregorijanskog) kalendara je 11 minuta i 14 sekundi, a vrijeme se mjeri po proljetnoj ravnodnevnici na liniji Zemljinog ekvatora: kad se u danu proljetne ravnodnevnice jedna tačka na Zemljinom ekvatoru pravolinijski poravna sa pravcem Sunca, u toj tački prestaje zima, a nastaje proljeće.

        Kad nastane proljeće, Sunce iz južnog zimskog neba prelazi na sjeverno proljetno nebo. Ovaj momenat prvo se dešava po sunčanom gregorijanskom kalendaru, što znači da je tog momenta Zemlja napunila pun krug okretanja oko Sunca od istog zbivanja prošle godine.

        Da bi se napunio pun Zemljin krug u odnosu na zvijezde, treba da prođe još 11 minuta i 14 sekundi. I ova razlika u vremenu naziva se "precesija ekvinocija". Precesija ekvinocija uzrokuje kretanje Sunca kroz julijanski kalendar sa većeg na niži datum. U julijanskom kalendaru svakih 128 godina prvi dan godišnjih doba pomjera se na niži datum.

        Kako se to dešava? Evo ovako: jedan dan ima 24 časa i to je 1440 minuta. Sideralna godina svake godina duža je od tropske za 11 minuta i 14 sekundi (11,23333333 minuta). Da bi se napunilo punih 1440 minuta, tj. 24 sata ili jedan dan, potrebno je da protekne 128,189911 godina, jer je 128,189911 godina po 11,23333333 minuta = 1440 minuta = 24 sata = 1 dan.

        Tako je početkom hrišćanske ere prvi dan ljeta nastajao na Ivanjdan 24. juna julijanskog kalendara (današnji 7. jul gregorijanskog). I kako je teklo vrijeme kroz godine, tako se prvi dan ljeta pomijerao na niže datume julijanskog kalendara da bi u naše vrijeme prvi dan ljeta došao na 8. jun julijanskog (21. jun gregorijanskog). Gregorijanski kalendar ne može da prati ovu astronomsku pojavu i zato pogrešno tvrde da je tačniji od julijanskog (julijanski je tačan po pitanju sveukupnog nebeskog vremena, a gregorijanski tačniji samo po pitanju vremena na Zemlji).

        Stari su Srbi prvi dan ljeta zvali Vidovdan, jer je to najduži dan godine, a bog Sunca bio je Beli Vid ili Svetovid, te je i normalno da njemu kao Bogu Sunca pripada najduži i najsvjetili dan godine kad Sunce dostiže svoju najvišu tačku na zenitu. Tog dana Sunce najranije izađe i najkasnije zađe i zato se taj dan zove dugodnevnica, astronomi ga zovu ljetni solsticij (ljetni suncostaj).

        Sa prvim danom ljeta Vidovdan 15. juna julijanskog kalendara padao je od sredine 11. do 12. vijeka u vremenu razaranja slavne slovenske Arkone 1168 (1169.) godine i to je bilo više od 220 godina prije Kosovske bitke. To znači da je Vidovdan u vrijeme Kosovske bitke padao na 13. jul julijanskog kalendara i tačno se zna da je tog dana bila nedjelja, a bitka je bila utorkom 15. juna.

        Padom Arkone zatrveno je Svetovidovo sveštenstvo, mnogi narod je tada izbjegao iz tih krajeva, ostalima je silom nametnuto hrišćanstvo. Obični narod nije znao da proračunava kad je prvi dan ljeta, kao što ni obični pravoslavci danas bez svojih astronoma ne bi znali izračunati kad je dan Vaskrsa. Tako je datum zadnjeg slovenskog Vidovdana na dan pada Arkone u narodu ostao zapamćen kao 15. jun i zato ga epski narodni pjevač identifikuje sa danom Kosovske bitke (greška u dva dana skoro je neprimijetna razlika u položaju Sunca na nebu).

        Zbog istinitog Vidovdana kroz milenijume i danas, ipak treba znati da je pravi Vidovdan na prvi dan ljeta, dan dugodnevnice, a nije 15. juna po grkoortodoksnom julijanskom, niti je 15. juna po rimokatoličkom gregorijanskom kalendaru. 

Vukova "Danica" za 1834. godinu: 15. jun je dan Sv. proroka Amosa i Sv. kneza Lazara (nije crveno slovo): Vidovdana nema u pravoslavnom (podvučeno plavim), a ima u rimokatoličkom kalendaru (podvučeno zelenim).

     Srpska crkva, kao kanonski stroga ortodoksna crkva, nikad nije slavila Vidovdan, jer je kanonima Vaseljenskih sabora strogo zabranjeno slavljenje bilo kojeg prehrišćanskog "paganskog" praznika. Ortodoksna crkva nije praznično obilježavala rimokatolikog izmišljenog sveca Svetog Vita (Sanctus Vitus) kojeg je katolička crkva preuzela iz keltske mitologije i smjestila ga gao mučenika rani 4. vijek cara rimskog Dioklecijana. VIT, VITAS ili VIDAS, latinski VIDASUS, bio je BOG SUNCA panonskih, tj. ilirskih, stanovnika rimskog doba s kraja stare i prvih vijekova nove ere, te kroz kroz rani srednji vijek i kasnije. Radi lakše hristijanizacije ilirskog stanovništva crkva je izmislila svog Vita na mjesto panonskog, tj. ilirskog. Srpska crkva obilježava Vidovdan tek od 1889. godine kao dan krunisanja kralja Aleksandra Obrenovića i kao uspomenu na Kosovski boj u te dane.