RTANJ

Rtanj

         Evo nađoh jedno “naučno objašnjenje” o imenu planine Rtanj:

        “Sadašnji naziv planine i istoimenog naselja, se susreće sa latinskom riječi Artan (preuzete od još starije civilizacije, veruje se Artanije) koja vuče korenicu od Art i Artificius. Art predstavlja nešto što je oblikovano i dorađivano rukom dok Artificius označava pojam za veštačko ili neprirodno. Iz ovih podataka se tumači da je Rtanj “veštačka ili neprirodna planina.”

        Neki ime Rtnja povezuju sa starom zemljom Artanijom. “Artanija” na sanskritu znači “neobrađena, divlja zemlja” što je Artanija i bila negdje ne dalekom ruskom sjeveru. I u čemi je tu sličnost sa imenom Rtnja? Nikakva!

         Korijen riječi “Artan” i korijen latinskih riječi “art” i “artifikus” je isti korijen kao i korijen u engleskoj riječi “arm” (ruka), gdje je korijen “ar-“ (od grčkog "arthron" što znači "spoj" i latinskog "armus" što znači "rame").

         Tvrde da je “ar-“ pra-indo-evropsko i znači “mjesto spajanja”. Mjesto gdje je ruka spojena sa tijelom je “rame”. Sanskritsko “arpayati (ar)” je "mjesto odvajanja" i glasovnom metatezom suprotno je obliku srbskog korijena “ra-“ u riječi “rame”. Mjesto spajanja ujedno je i mjesto odvajanja, dakle srbsko "ra-" u riječi "rame" i englesko "ar-" u riječi "arm" pokazuju isto mjesto, s tim da srbsko "ra-" označava tačku mirovanju u mjestu spajanja, dok englesko "ar-" označava odvajanje od tačke spajanja. Po tome zaključujemo da latinsko ime "Artan" nije nastalo od latinskog korijena "ar-" koji znači "spoj" i "odvajanje", jer Rtanj nema nikakvog značenja u smislu nekog spajanja ili odvajanja, nego je latinska riječ "Artan" nastala od nečeg drugog i nekim drugim načinom. Pokazaćemo koji je to način, odnosno pokazaćemo kako je nastalo latinsko ime Rtnja "Artan".

         Znamo da je “rt” oštri, šiljati dio kopna koji zadire u more. Rtanj je oštri planinski šiljak koji zadire u nebo. Rt je dakle oštri izduženi šiljak.

         U ratu se koriste oštri izduženi mačevi, oštri izduženi noževi, oštra izdužena koplja, oštre izdužene strijele. Ima li riječ "rt" po svom postanku, po svom obliku i po svom značenju ikakve veze sa riječju "rat"? Pogledajmo ovo:

 

        "řt m (Vuk) = řt, gen. fia (Vodice, Istra, ŽK) pored rat, gen. rata (Vodice) = rôt (Hvar, čest toponim) = ret (Vrbnik, na, ureti, 1347) = Rat, gen. Rata (Ljubiša), dalmatinski poluotok, zvan Pelješac..."*

 

Dakle riječ "řt " ima etimološku, morfološku i semantičku vezu sa riječju "rat". Etimološka veza je po postanku, morfološka po obliku i semantička po značenju.

         Latinsko “Artan”, kao ime Rtnja, samo je moglo nastati od starog srbskog “Ratan”, dakle od korijena “Rat-” i nastavka “-an” kao i kod pridjeva “zlatan (zlat-an)”.

Sanskritsko “ratati (rat)” znači “buka, hujanje, tutnjava, gruvanje, grmljavina”. Oblik i značenje sankritskog “ratati, rat” sačuvano je u srbskoj imenici “rat” i u pridjevu “ratьn > ratni > ratnik“. Iz stare srbske riječi “Ratan” slog “Ra-“ metatezom je dao latinsko “Ar-“, tj. latinsko “Artan” na isti način i istim govornim putem kao što su srbske riječi “Rasa, Ras” dale latinsku riječ “Arsa”, isto kao što je “Rasia”, tj. rijeka Raška u Istri dala latinsko “Arsia”.
        Ratan ili Artan značilo je "oštri šiljati vrh buke, hujanja, tutnjave, gruvanja i grmljavine". Da li su te pojave tamo uobičajene, ili se javljaju samo kao predskazanje rata, to bi okolno stanovništvo iz tradicije i svog ličnog iskustva moralo znati.

Oblak na vrhu Rtnja.

 

        Govore da Rtanj puno zrači? Zar je to neko čudo? Svako brdo, svaki vis zrači, naročito krečnjački vis kao vis krečnjačke Velike piramide u Gizi. I drveće zrači, naročito visoko drveće kao hrast i zato što zrači, najčešće ga gromovi udaraju, jer se + i - privlače. Zračenja Zemlje i zračenje Sunca izazivju stvaranje magle i oblaka na vrhovima planina.

         Rtanj je krečnjacka visoka šiljata planina i normalno je da zrači i normalno je da elektronski naboji tu stvaraju razna čudesa kao što su loptaste munje. Ništa tu nema neprirodno, ali danas je mnogima u modi fantazija radi zamlaćivanja onih što umno ne mogu da razlukuju fantaziju od realnosti.

        Što se tiče toga da li je to prirodna ili vještačka piramida, to svako normalan vidi: prirodna je od prirodnog kamenog materijala, vještačka od rukom klesanog i zidanog kamena.
.......................................
* (Petar Skok, Etimologijski rječnik Hrvatskoga ili srpskoga jezika, JAZU, Zagreb, 1971)