IMENA I PREZIMENA NA SREDNJOVIJEKOVNIM STEĆCIMA

Banović Trtiša – lokalitet: Torič kod sela Lepenice, okolina Rogatice.

Banović Božičko – lokalietet Banović Selo, okolina Banovića.

Hlapac, Bogdan i Rajko se navode u tekstu kao oni koji su postavili spomenik.

Batalo – lokalitet: područje sela Turbe, okolina Travnika. U mjestu Crkvini je inače bio mauzolej tepčije Batala, visokog dostojanstvenika bosanskog kraljevskog dvora, ranga vojvode, često spominjanog u bosanskim poveljama.

Radomil dijak, koji se navodi u natpisu, da je pisao na stećku.

Batić Mirković – lokalitet selo Kopošići, okolina Ilijaša, bio je knez bosanski.

Vukava - ime gospođe u posljednjem dijelu teksta na stećku, kojim se saopštava da mu je ona zajedno sa njegovim bližnjim postavila spomenik (bilig).

Bilić Radojica – lokalitet Staro Selo kod Donjeg Vakufa. Natpis počinje invokacijom „U ime oca i sina....“Iza toga se kaže da je to spomenik (SE KAMI) Radojice Bilića.

Veseoko Kukulamović – ime onog ko je pisao natpis –navedeno na završetku.

Batričević Vuk – lokalitet selo Trnavica, okolina Bileće.

Jelica – nevedeno ime njegove žene.

Vučina – ime sina koji je podigao spomenik ocu i materi.

Bogčinić Radoje – lokalitet Ploče, selo Opličići, blizu Stoca.

Grubač – poznati „kovač“ čije je ime koje navedeno da je spomenik „sjekao“.

Bogdanić Poznanj – lokalitet Prelimovo polje, Gleđevci selo, okolina Ljubinja.

Bogdanić Vladoje – lokalitet Lovreč kod Imotskog, ne zna se da li je imao kakve veze sa Bogadanićima iz Prelimovog polja.

Bogdanić Vlkoje – lokalitet Mramor iznad zaseoka Bekavci, okolina Imotskog.

Kovač Jurina – ime saopšteno na kraju kao onoga ko je uklesao natpis.

Radmilo – navedeno ime u natpisu za koje se kaže da je „Vlkoje sin Radmilov" Bešlagić navodi da postoji podatak da su se Bogdanići iz Lovreća bježeći od Turaka naselili na Hvaru, gdje i danas žive.

Bogosalić Hotin– lokalitet selo Lipovice, okolina Lopara.

Radovan i Radovin – imena sa natpisa za koja se kaže da su njegova dva sina koja su postavila spomenik.

Boljunović Bogavac Tarah – lokalitet Boljuni kod Stoca, kao jedan od nekoliko najvećih i najznačajnijih nekropola sa 269 stećaka.

Grubač – u natpisu navedeno ime onoga ko je spomenik sjekao. Bešlagić navodi da se iz podataka u dubrovački arhivima vidi da je nekropola u Boljunima pripadala donjovlaškom plemenu Boljuna koje je 1477. godine imalo Miliša Tarakovića, katunara, a koji je vjerovatno sin Bogavca Taraha.Tako nam ovaj natpis, nastavlja Bešlagić, otkriva osnivača ugledne vlaške porodice Boljunovića – lokalitet Han-Pobrdica, Masline kod Stoca.

Božićković Dobrilo – lokalitet Staro Slano, okolina Trebinja.

Radoje brat i Plavac sinovac su navedeni u natpisu stećka da “leže s pokojnikom”.

Ivko Obradović ime koje se na kraju navodi da je sve to pisao. Bešlagić kaže da postoji dokumenat Dubrovačkog arhiva koji spominje nekog Milac Božićkovića 1380.g. da je primljen za dubrovačkog građanina, pa se pretpostavlja da su Milac i Dobrilo iz iste porodice Božićković. Bešlagić dalje navodi i da je ovdje spomenuti pisar Obradović vjerovatno sin Obrada Krajkovića pisara drugog natpisa iz Starog Slanog, koji se odnosi na Dobrila Pribilovića.

Brajanović Zagorac - selo Podubovac, okolina Bileće.

Brajković Bratmio - zaseok Peljave, okolina Lopara. Tekst kaže da je bio unuk Boljerada a da je spomenik svome ocu podigao njegov najmlađi sin Bartol te se poručuje i proklinje: “ko će si BILIG pogubiti pogubi ga Bog”.

Branković MAHMUT - Petovo polje u Brankovićima, okolina Rogatice. Ovaj lijepo klesan i bogato ukrašen NIŠAN-OBELISK je prenesen u Zemaljski muzej u Sarajevu.

Bratosalić Miloš - selo Piperi, okolina Lopara. Nadgrobnik (BILIG) postavili su njegovi sinovi Pribisav, Pribil, Radiš, Miliša i Vuk. Po Bešlagiću ovi pokopani Bratosalići su bili vlastela u Visorima, obližnje selo, koje je u staroj Bosni bilo sjedište istoimene župe, koju su Turci, po osvajanju Bosne, pretvorili u nahiju sa istim imenom.

Crjepović Vukosav – selo Ljubljenica, područje Hodova, okolina Stoca. Komentar Bešlagića:”Ovaj natpis nam otkriva novu ličnost, vjerovatno nekog uglednijeg Vlaha ili nižeg vlastelina, o kome nemamo nikakvih podataka. Po obliku većine slova, kao i po obradi stećka i njegovih reljefa, ovaj natpis vjerovatno potječe iz 15.vijeka.

Crnač – selo Crnač, okolina Trebinja. U natpisu se kaže da je to nadgrobni spomenik matere Polete, Drusana i Dražete koji je postavljen u dane slavnoga kneza Hramka. Za kneza Hramka se misli da je bio vrlo ugledna ličnost svog vremena, uglednija od župana Grda i Pribilše. Prema osobinama nekih slova, posebno onih koja su slična Grdovom natpisu, smatra se da ovaj natpis natpisom iz Crnča stećak, i da je tačno datiran, onda proizlazi da ovaj nadgrobnik predstavlja drugi najstariji datirani stećak uopšte.

Crnić Milac - selo Pargani, okolina Zvornika. Kulduk je ime navedeno za lice koje je pisalo natpis.

Crničanin Milutin – selo Humsko, okolina Foče. Navedeno je da je bio “gost”, zvanje koje su nosili visoki dostojanstvenici heretičke Crkve bosanske. Reljefni motivi štapa i knjige smatraju se simbolima svešteničkog zvanja, te se općenito smatra da je Milutin bio visoki sveštenik Crkve bosanske. U samom natpisu se najprije priziva Sveto trojstvo a potom saopštava da je to spomenik (bilig) gospodina gosta Milutina Crničanina.

Čihorić Polihranija – Polihranija je monaško ime Radače Čihorić, kćerke uglednog vlastelina humskog Miltjena Draživojevića, a žene humskog vlastelina Nenca Čihorića koji se kao župan Popova spominje 1336-1375. Natpis navodi da je spomenik postavio njezin sin Dabiživ.

Divac – brdo iznad sela Mršića, okolina Vlasenice;

Dobrašinović Vukašin – Bogojević Selo, okolina Trebinja.

Dragišić Vujan – selo Gornji Njeganovići, okolina Bileće.

Dragosalić Radoje – lokalitet Brdanjak u selu Zabrđe, okolina Kiseljaka. Natpis kaže da je bio veliki knez BOSANSKI. Spomenik je postavio njegov sin Radič.

Dragščić Radivoj – mjesto Elezovići, okolina Čapljine.

Drašković Dabiživ – zaseok Rudine, selo Dubnica, okolina Kalesije. Spomenik mu je postavio Milutin Kablović a da je pisao Nikola Dragoljević.

Dubčević Vukša – selo Bunčići, okolina Bileće, nekropola sa 190 stećaka, 7 primjeraka sa natpisima.

Dučić Radosav – Premilovo polje, selo u okolini Ljubinja, nekropola sa 90 stećaka, 5 primjeraka sa natpisima. U natpisu jednog se kaže da leži Radosav Dučić sa sinom Cvjetkom.

Galčić Rać – selo Veličani, Popovo polje, okolina Trebinja, nekropola sa 62 stećka, 2 primjerka sa natpisima.

Golubović Veseoko – Sniježnica kod Ugljevika, na mjestu gdje je i sadašnje muslimansko groblje nalazi se nekropola sa 13 stećaka, jedan sa natpisom. U tekstu se kaže da su mu spomenik postavili (NA NEM BILIG) sedam njegovih sinova. Po nazivu spomenika (BILIG) vidi se da je pisar koristio ikavski govor.

Grd – selo Police kod Trebinja, danas dio gradskog područja, bile je nekropola sa 19 stećaka, 2 sa natpisima, od kojih na jednom spominje župan Grd Trebinjski. Ustanovljeno je da je župan Grd (Grdomil, GradešaI umro između 1151. i 1177. godine, što znači daje njegov nadgrobnik NAJSTARIJI datirani stećak. Iz natpisa doznajemo da ga je isklesao majstor Braja.

Grubača – Seljani, okolina Rogatice, od 32 stećka u nekropoli, jedan je sa natpisom koji kaže da tu leži Grubača vojvode Miotoša Počtena.

Hateljević Bogdan - selo Milavići, okolina Stoca, nekropola sa 352 stećka od kojih jedan ima natpis koji kaže da tu leži imenovani, sluga vojvode Radiča, misli se na Radiča Sankovića, koji se u jednoj povelji iz 1391. spominje kao bosanski vojvoda. U ratu sa vojvodom Sandaljem Hranjićem 1391-1404. Radič je zarobljen i u gradu Samoboru oslijepljen 1404.

Herak – selo Zaušje, okolina Stoca. O ovdje sahranjenom Heraku nema sigurnih podataka u historijskim vrelima, osim u jednom dokumetnu Dubrovačkog arhiva iz 1477. gdje se spominje Herak Dolin, kao katunar Donjih Vlaha u selu Pocrnje kod Ljubinja, a u drugom dokumentu iz 1483. spominje se Herak Vladisalić, kao knez Donjih Vlaha, pa se pretpostavlja da se oba podatka odnose na istu ličnost; Bešlagić napominje da su se članovi ugledne vlaške porodice Vladisalić pokopavali na nekropoli stećaka u Boljunima.

Heraković Radoslav – Boljuni kod Stoca, nekropola sa 269 stećaka a njih 19 imaju natpise. Pretpostavlja se da je sin gore spomenutog Heraka Vladisalića.

Hrabren Radosav – Ošanići kod Stoca. U tekstu je data slovna (šifrovana) godina po starom računanju – 7013, što po novom računanju znači 1505.O sahranjenom Radosavu nema podataka u historijskim izvorima, ali svakako pripada uglednoj Donjovlaškoj porodici čiji su članovi živjeli u Ošanićima, a sahranjivali se uglavnom na nekropoli u Radimlji.

HRABRENI-MILORADOVIĆI – su ugledna porodica iz skupine donjih Vlaha, koji su u 14. i 16. Vijeku živjeli u Ošanićima i okolnim selima, nedaleko od Stoca. Kod crkve sv.Petra i Pavla u Ošanićima, zadužbine ovih Vlaha, nalazi se kamena stolica sa natpisom koji govori o vojvodi Stipanu i sinu mu Petru Miloradoviću. Stipan bi mogao biti sin vojvode Radosava. Iz Dubrovačkog arhiva se zna da je Stipan imao sinove Radoja i Petra. 1477.spominje se Petar Stjepanović-Hrabren, kao katunar Hrabrena i vojvoda donjih Vlaha. Na Radimlji, odmah ispod Ošanića, smještena je velika nekropola, na kojoj su sahranjivani članovi vlaške porodice Hrabrena-Miloradovića. Iz natpisa sa stećaka u Radimlji vidi se da su tu sahranjeni Dobri Radoje, sin vojvode Stipana Miloradovića i Radoje Vuković bratić vojvode Petra Miloradovića.

Ilić Radivoj – mjesto Lipa kod Livna, nekropola sa 50 stećaka. Na jednom stećku sa natpisom se kaže da tu leži Radivoj Ilić, koji je iz Rame i da je Kovačpoljanin, tj. da je imenovani iz Kovačpolja, koje se nalazi u gornjem toku Rame, i smatra se da je Radivoj bio feudalac koji se ovdje naselio kada je dobio posjede, vjerovatno od kralja Ostoje.

Ivanović Juraj - selo Slipčići kod Mostara. Na kraju natpisa sa stećka saopštava se da je spomenik usjekao (KAMI USIČE) Radič kovač. U povelji humskog župana Radoslava iz 1254.jedan od potpisnika je član porodice Ivanović, pa se pretpostavlja da je ovaj Juraj iz Slipičića potomak te porodice.

Ivanović Stojan – selo Klenje kod Bogatića, Mačva u Srbiji.

Jeremija Petko – selo Šćepan Polje, opština Plužine, Crna Gora. U natpisu se kaže da je tu sahranjen Jeremija PETKO KRSTJANIN i da mu je BILIG postavljen još za života, dok je smrt čekao u Sokolu vojvode Stjepana. To što se naziva krstjaninom znači da je bio sveštenik Crkve bosanske, i to na službi u dvoru Stjepana Kosače, što indirektno govori da je i Kosača bio vjernik Crkve bosanske.

Junotić Tupković Dragoje selo Peljave, okolina Lopara. Natpis kaže da su bilig postavila dvojica njegovih sinova Milobrat i Pribil a na samom kraju se poručuje: “tko će si bilig pogubiti pogubi ga Bog.” Karakteristika ovog natpisa je što se u njemu upotrebljava ikavski govor.

Juroje – selo Kruševo, okolina Stoca, nekropola sa 30 stećaka, 1 sa natpisom, u kojem se navodi da tu leži župan Juroje a da mu je spomenik postavio knez u znak pažnje i zahvalnosti prema svome županu, koji je za njega i poginuo.

Komlinović Ivaniš – selo Veliki Ograđenik u okolini Ćitluka, nekropola sa 37 sanduka. Vjerovatno je Ivaniš bio član vlastelinske porodice Komlinovića, koja je u 15.vijeku, gospodarila župom Broćno.

Komlinović Pavao - selo Veliki Ograđenik u okolini Ćitluka. U kraćem tekstu se kaže da tu leži knez Pavao Komlinović u dane vojvode Sandalja, kojeg je vjerno i pošteno služio.

Kopijević Ozrisal – nekropola u Varošištu, blizu srednjovjekovnog grada Borča, okolina Rogatice. Natpis kaže da je tu sahranjen Ozrisal župan kneza Pavla. Vojvoda Radoslav Pavlović ga je sahranio i podigao spomenik.

Kosača Beoka – selo Vlahonje, okolina Kalinovika, lokalitet Zakrsnice sa 6 stećaka, od kojih je na jednom natpis u kojem se kaže da leži gospoja Beoka, koja je KRSTJANICA i kći Pribisava Kosače a natpis je pisao Vukašin. Nije poznato ko je sahranjena Beoka (Bjelka) niti Pribisav kosača. Kalinovički kraj je spadao u baštinu Kosača, čiji zavičaj – selo Kosače nije daleko od ovog lokaliteta.

Krivoušić Radivoj – ime sa natpisa stećka u malom parku na Carini, u Mostaru.

Krnje – selo Aranđelovo, okolina Trebinja, stećak sa natpisom župan Krnje.

Kučmanić Vukosav – selo Kruševo, okolina Stoca, lokalitet Lužine sa 52 stećka od kojih 2 imaju natpise, a jedan sa imenovanim.

Lupovčić Ninoje – selo Elezovići, okolina Čapljine, lokalitet Pogradinje, nekropola sa 91 stećkom od kojih je 4 sa natpisom, a u jednom se kaže da tu leži Ninoje Lupovčić sa sinom Crijepom.

Marija Divica – selo Poprati, okolina Stoca, lokalitet Vidoštak sa 98 stećaka od kojih jedan ima natpis. U natpisu se kaže da se mjeseca marta jedanaestog predstavila roba božja Marija a zovom Divica, i da je ta Marija popa Dabižava Podružije , te da je to bilo “va ljeta 6739” (=1231.g.). Radi se Divici, ženi pravoslavnog popa Dabižava, koja se nakon muževljeve smrti zakaluđerila i dobila ime Marija. U natpisu je uklesana takozvana slovna (šifrovana) godina 6739. po računanju pravoslavne crkve, tj. od stvorenja svijeta, koja odgovara 1231.što čini natpis zanimljivim, s obzirom na to da je to veoma rijetka pojava. Podatak o godini je značajan za datiranje stećka u vrijeme vladanja humskih knezova Petra i brata mu Andrije, kada je mogla u Vidoštaku biti pravoslavna parohija sa spomenutim Dabiživom na čelu, koja je pripadala Zahumskoj episkopiji u Stonu.

Marković Dabiživ – naselje Đurđevac, okolina Srebrenice, ne jednom od 6 stećaka ima natpis koji navodi imenovanog i saopštava da je spomenik postavio pokojnikov brat – “brat moj Vuk pobileži”.

Marojević Milutin – Staro Selo, okolina Glamoča, lokalitet Groblje, nekropola sa 96 stećaka, od kojih 1 ima natpis u kojem se kaže da je to “kuća” Milutina Marojevića i njegove žene Vladislave i njihove djece. Iz natpisa se vidi da se grob i stećak nazivaju kućom, što se prvi put sreće u natpisima stećaka.

Medulin – selo Vrpolje, okolina Trebinja, lokalite Groblje, nekropola sa 18 stećaka, od kojih 2 imaju natpise, a jedan navodi župana Medulina. O sahranjenoj ličnosti nema podataka, ali postoji mišljenje da nije bio Vlah zbog toga što nosi titulu župana, a ne katunara ili vojvode, kako je to uobičajeno kod predstavnika Vlaha.

Milcarić Tvrtko – selo Pazalje, okolina Rudog, lokalitet Mramorje, nekropola sa 188 stećaka, 1 sa natpisom. O sahranjenom nema podataka.

Miletić Dragilo – selo Dopasci, okolina Kladnja, lokalitet Ljuto brdo, nekropola sa 25 stećaka, 1 sa natpisom koji kaže da tu leži imenovani, a na kraju se saopštava da je natpis pisao Dragilov sin Dragiša.

Milošević Stojsav – Donje Selo, okolina Konjica, lokalitet Gradac, nekropola sa 22 stećka, 1 sa natpisom. Spomenik klesao Pribil Bjelopčelanin a onda se navodi da je pisao njegov sin Divin. U historijskim izvorima nema podataka o Stojslavu Miloševiću već se smatra da su se navodno muslimani iz malog sela Lokve, 15 kilometara od Donjeg Sela, prije prelaska na islam zvali Miloševići. U testamentu gosta Radina 1466.spominje se Sirčanica, sin Božićka Miloševića, a 1470.u drugom dokumentu naveden je svjedok Bogčin Stoisalić, koji se sreće u još jednom dokumentu iste godine, pa pošto se u sva 3 slučaja radi o ljudima iz okoline Konjica, nema sumnje da su Srčanica Milošević i Bogčin Stoisalić porijeklom iz kuće Stojslava Miloševića.

Milošević Viganj – Na jednoj nekropoli stećaka u Kočerinskom polju kod Kočerina, okolina Širokog Brijega, pronađen je stećak u obliku stupa sa natpisom, koji je odavno prenesen u Kočerin i uzidan u zgradu Rimokatoličkog župskog ureda. U natpisu se kaže da tu na svom plemenitom pod Kočerinom leži Viganj Milošević, koji je bio u službi bana Stipana, kralja Trvtka, kralja Dabiše, kraljice Grube i kralja Ostoje. Natpis potječe iz 1404-1405.

Miloradović Radoje – Radimlja kod Stoca, nekropola sa 133 stećka, jedan sa natpisom u kojem se kaže da tu leži dobri Radoje sin vojvode Stipana a da je spomenik postavio njegov brat vojvoda Petar. Iz sadržaja se dakle vidi da su Radoje i vojvoda Petar sinovi vlaškog vojvode Stipana Miloradovića. Vojvoda Petar Stjepanović se 70tih godina 15.vijeka u dubrovačkoj arhivi spominje kao katunar i vojvoda Donjih Vlaha.

Miloradović Stjepanović Stjepan – stećak iz nekropole Radimlja sa natpisom u kojem se kaže da tu leži Stipan, a navodi se i da je spomenik klesao (činio KAMI) Miogost kovač. Prema jednoj povelji 15.vijeka Dubrovčani su u svoje građane primili vojvodu Petra Stjepanovića Hrabrena s braćom, među kojima je naveden i knez Stjepan, pa se može zaključiti da je Stjepan bratić ili sin vojvode Petra, a to znači da se natpis Stjepana iz radimlje odnosi na tog kneza Stjepana, člana donjovlaške porodice Miloradovića, koja se po vojvodi Stjepanu nazivala i Stjepanović.

Mješinin Vukosav – selo Zavajt, okolina Foče, lokalitet Mramorje, nekropola sa 10 stećaka, 1 sa natpisom u kojem je naveden imenovani.

Mišljen – Puhovci kod Zenice, stećak sa natpisom koji kaže da tu leži dobri gospodin GOST Mišljen i da je Avram priredio Mišljenu “veliko gostoljupstvo”. Starac Mišljen bio je 1404.na čelu delegacije koja je u ime kralja Ostoje i dida Crkve bosanske išla u Dubrovnik da bi povratila vlastelina Pavla Klešića na njegovo imanje u Bosni. Pretpostavlja se da se upravo radi u ovom slučaju o Mišljenu koji je, u visokom zvanju gosta CB umro u Puhovcu.

Miotoš – stećak u Zemaljskog muzeju a potiče iz mjesta Vlađevine, okolina Rogatice. U natpisu se kaže da tu leže vojvoda Miotoš i njegov sin Stjepko te da je to ležište kod nogu gospodina Vlatka Vlađevića, kojeg je Miotoš služio za života, a mrtva sahranio i pobilježio (podigao mu spomenik) uz božju pomoć i milost kneza Pavla. Vojvoda Miotoš je mogao biti vlastelin u službi Vlatka Vlađevića, najuglednijeg čovjeka na dvoru Pavla Radenovića u Borču, za kojeg se pretpostavlja da je poginuo 1408/09. Između te godine i 1415. kada je ubijen Pavle Radenović, umro je i vojvoda Mitoš.

Mrčić Ivan – selo Fatnica, okolina Bileće, dva osamljena stećka, jedan sa natpisom u kojem se kaže da tu leži Ivan Mrčić koji je za svog života ovaj spomenik (ovi KAMI) postavio. O Ivanu Mrčiću nema direktnih podataka, ali se pretpostavlja da je on, prema odluci vojvode Sandalja Hranjića, kada je ovaj savladao i zatočio Radiča Sankovića, naslijedio Bogdana Hateljevića u upravljanju Dabrom.

Mrčić Milobrat – selo Jasen, okolina Nevesinja, lokalitet Prijeputnica, nekropola sa 63 stećka, jedan sa natpisom koji kaže da tu leži Milobrat Mrčić s dobrim sinom Ivanišem

Mitrović Vukša – selo Zovi Do, okolina Nevesinja, lokalitet Zaposti, stećak sa natpisom u kojem se kaže da je tu sahranjen Vukša Mitrović, a u daljem tekstusam pokojnik kaže da su ga ubili na službi njegovog gospodina, ali da ga je osvetio Rade Pribisalić za koga se pretpostavlja da je identičan sa vojvodom Radičem Pribisalićem, koji se spominje u ugovoru o miru Hercega Stjepana Vukčiča i Dubrovnika iz 1454. g.

Mrkšić Radoje - Đedići, kod Trebinja, nekropola sa 47 stećaka, 1 osamljeni 200 m zapadno sa natpisom koji navodi imenovanog.

Nespina – selo Malo Čajno, okolina Visokog, stećak sa natpisom imena Nespina koje se odnosi na visokog vlastelina, velikog kaznaca na bosanskom vladarskom dvoru, u kojem se navodi da je Bjeloka, njegova žena, u ime muževljevog brata izgradila grobnicu svome mužu.

Nikolić Katalina – Vranjevo Selo kod Neuma, nekropola sa 145 stećaka, 1 sa natpisom u kojem se kaže da tu leži gospođa Katalina zajedno sa svojim gospodinom županom Nikolom koji je služio tasta slavnog bana Stjepana. Dalje se kaže da je spomenik postavio Vladislav i brat Bogiša. Katalina (Katarina) je bila kćerka Stepana II Kotromanića, a Nikola ugledni župan iz Humske zemlje. Katarina se spominje u jednom Dubrovačkom dokumentu iz 1439. Vladislav i Bogiša su sinovi Nikole i Kataline koji se spominju u dubrovačkim dokumentima 1347. i 1363. kao nećaci banaStepana. Ovo je veoma značajan dokumenat koji je dokaz da je Nikola bio župan u Humu, koji je iza 1322. bio priključen Bosni, da je bio oženjen Katalinom koja je bila jedna od ugledne 4 bosanske žene (Goisava Sanković, Radača Čihorić, Grubača i Katalina) kojima su posvećeni stećci i natpisi.

Nikolić Vladislav - Vranjevo Selo kod Neuma, od 145 stećaka u nekropli, jedan ima natpis u kojem se kaže da tu leži knez Vladislav sin župana Nikole nećak bana Stepana a da je natpis pisao Pomoćan. Župan Nikola i članovi njegove porodice Nikolića dobro su poznati velikaši iz Huma.Sam Nikola je bio zet bosanskog bana Stepana II Kotromanića, a iz braka sa Katalinom rodio se sin Vladislav. U jednom dubrovačkom dokumentu 1347.spominje se ovaj knez i brat mu Bogiša, kao nećaci bosanskog bana Stepana II Kotromanića. Isti knez se spominje u još dva dubrovačka dkomunta iz 1357. i 1363.g. Zabilježeno je i ime pisara Pomoćana.

Nosaković Vukić – selo Gostilja Mala, okolina Višegrada, lokalitet Trutovo brdo, nekropola sa 43 stećka, 1 sa natpisom koji kaže da tu leži Vukić sin Vukašina Nosakovića sa svojom majkom Ružom.

Novaković Dragojlo – selo Jelaške, okolina Olova, na mjestu gdje je i savremeno rimokatoličko groblje nalazi se nekropola sa osam stećaka, od kojih jedan sa natpisom u kojem je arapskim ciframa upisana 1589.godina, zatim nevedena invokacija Jezus i Marija, a onda saopšteno ime i prezime pokojnika o kojem nema podataka, osim da se radi o rimokatoliku. Na istom lokalitetu nalazi se i prelomljen stupac sa oštećenim natpisom u kojem se kaže da tu leži neki Vukas kome spomenik postaviše sinovi, a natpis mu napisa neki Pribil.

Oliverović Pokrajac – selo Vrhpolje, na području Ljubomira, okolina Trebinja, nekropola sa 78 stećaka, 1 sa natpisom u kojem se najprije kaže da u vrijeme gospodina vojvode Sandalja tu leži knez Pokrajac Oliverović koji je bio sluga svoga gospodara. Prema jednom historijskom izvoru, Sandalj je bio u Ljubomiru 1413. odakle je poslao pismo Dubrovniku.

Opodinović Stojan – selo Ulog, okolina Kalinovika, nekropola sa 52 stećka, 1 sa natpisom koji navodi imenovanog. Nikakvog Opodinovića ne spominju historijska vrela, pa je vrlo moguće da se radi o nekom uglednijem Vlahu, čija je porodica mogla imati svoj katun, jer su u neposrednoj blizini hercegovački Vlasi Boljunovići imali svoj katun, gdje su ljeti izgonili stoku na pašu.

Oprašić Radivoje – selo Oprašić, okolina Rogatice, lokalitet Biljeg, nekropola sa 9 stećaka, bio je jedan stećak sa natpisom koji je prenesen u Zemljaski muzej. U natpisu se kaže da je to biljeg viteza vojvode Radivoja Oprašića.

Ostoja – selo Zgunji, okolina Srebrenice, nekropola sa 8 stećaka, 1 sa natpisom u kome se kaže da tu leži Ostoja KRSTJANIN. U poznatim historijskim vrelima nema podataka o sahranjenom Ostoji, ali postoji podatak nađen u arhivi u ANKARI u kojem se vidi da su KRSTJANIN Ostoja i neki Vladislav, iz sela Donje Zgunje, nahija Osat, početkom 16.vijeka !!! imali svoju baštinu u Donjoj Zgunji.

Oškopica Suliman – selo Dumanjići, okolina Rogatice, lokalitet Brdo, na mjestu gdje je staro i novo muslimansko groblje, nalazi se NIŠAN sa natpisom da je to biljeg Sulimana Oškopice. Ovo je nesumljiv dokaz uticaja umjetnosti stećaka na umjetnost nišana.

Ozrenović Bogdan – na stećku ugrađenom u zid pravoslavne crkve u Rogatici, uklesan je natpis da tu leži Bogdan dobroga Domše Ozrenovića sin.

Ozrenović Stjepan – selo Strgačina, okolina Rudog, lokalitet Mramorje, nekropola sa 61 stećkom, 2 imaju natpise, od kojih jedan saopštava da tu leži imenovani.

Pavlović Ivan – selo Donja Bukovica, okolina Konjica, nađena pokretna kamena stolica koja je prenesena u Zemaljski muzej, a koja ima natpis u kojem se kaže da je to “sto” Pavlović Ivana.

Petković Pribisav – selo Donji Bročanci, okolina Nikšića, u blizini nekropole sa 20 stećaka, nalazi se osamljeni sa natpisom da tu leži “rab” Pribisav Petković sa svojom kućanicom Marom, a na kraju se saopštava da je natpis pisao Pribisav.

Petoivić Pribisav – selo Trešnjevci, okolina Kalinovika, nekropola sa 76 stećaka od kojih jedan ima natpis da tu leži dobri Pribisav Petoivić, koji je služio gospodinu banu Tvrtku i da je u toj službi poginuo, a na kraju se kaže da je to pisao neki Brtoja, odnosno Bratić.

Petrović Marko – kod rimokatoličke crkve i savremenog groblja u Ledincu kod Širokog Brijega nalazi se nekropola sa 30 stećaka, od kojih je na jednom uklesan natpis u kome se kaže da je to stećak Marka i Divne Poimlić i da su osmorica sinova Marka Petrovića, od plemena Poimlić, postavili taj kamen na grob njihovog oca Marka i matere Divne.

Pliščić Viganj – selo Stepan, okolina Gackog, lokalitet Veliko groblje u Pustom Polju, nekropola sa 17 stećaka, 2 imaju natpise, a u jednom koji je prenesen u vrt Zemaljskog muzeja se kaže da tu leži Viganj Vukosava Pliščića sin, a da je natpis pisao Sracin Vukosalić. O Vignju Pliščiću nema sigurnijih podataka, već se iz sadržaja može saznati da je on sin kneza Plišćić Vukosava čiji se stećak sa natpisom i sada nalazi na Velikom groblju u Pustom Polju. U poznatim historijskim izvorima nema spomena ovog kneza, ali je on svakako član vlaške porodice Pliščića, potomaka vlaške porodice Pliska čiji se katun spominje 1430. g.

Pribilović Dobrilo – Staro Slano, okolina Trebinja, 2 osamljena stećka sa natpisima u kojem se kaže da tu leži Dobrilo Pribilović i da je sa pokojnikom sahranjen i njegov sinovac Ljubeta a da je natpis pisao Obrad Krajković.

Pribilović Radovan – selo Ročica, okolina Kaknja, ploča sa natpisom koji kaže da su nad vlestelinom Radovanom Pribilovićem nepravedno izvršili krvnu osvetu Radmio Božinić i njegovi rođaci.

Pribiliša – ploča sa natpisom koja se nalazi u Zavičajnom muzeju u Trebinju, na kojoj se kaže da je župan pribilša umro (prestavi se) u dane pravovjernog kralja Vladislava (srpski kralj Vladislav 1234-1241.) Na kraju natpisa je stavljena slovna godina 1241.

Pripčinit Milat – selo Živanj, okolina Nevesinja, osamljeni stećak sa natpisom koji navodi imenovanog.

Radičević Radosav – selo Kruševo, kod Stoca, lokalitet Lužine, nekropola sa 52 stećka, od kojih jedan sa natpisom navodi imenovanog. U jednom dubrovačkom dokumentu iz 1468.spominje se Vlaški katunar Radosav Radičević sa svojom družinom, a u drugom iz 1477. opet neki Radosav iz Kruševa kod Stoca.

Radilović Hasan – selo Čadovina kod Rogatice, nalazi se NIŠAN sa natpisom u kome se saopštava da je umro “junak junaka stari Hasan”, a da mu je brat Ahmat napisao epitaf.

Radivojević Mirko – selo Knežpolje, okolina Širokog Brijega, lokalitet Odžak sa 5 stećaka a u jednom se u natpisu kaže da je pisao i “črto” Radonja Marković na spomeniku kneza Mirka Radivojevića.

Radivojević Stjepko – selo Crnići, okolina Stoca, dva stećka, jedan sa natpisom u kojem se kaže da tu leži Stjepko Radivojević i navedena je slovna godina ZVO, tj. 7072. po starom računanju, odnosno 1564. g.

Radohnić Pavko – selo Hodovo, okolina Stoca, nekropola sa 53 stećka od kojih jedan sa natpisom koji navodi imenovanog.

Radosalić Stipko – selo Gleđevci, okolina Ljubinja, nekropola sa 90 stećaka, 5 sa natpisima od kojih jedan spominje imenovanog. U historijskim izvorima nema direktnih podataka o sahranjenom Stipku, ali iz dubrovačkih dokumenata se vidi da je u drugoj polovini 15.vijeka katunar Vlaha Goduna bio neki Vukac Radosalić, a ima podataka i o drugim Vlasima istog prezimena. Polovinom 15.vijeka, uz dubrovačkog klesara Radonju Grubačevića, na najznačajnijim građevinama radio je i Simo Radosalić, kao i klesari i zidari Vlatko, Ostoja i Vitko Radosalić, koji vjerovatno pripadaju istom vlaškom bratsvu.

Radovanović Dabiživ – selo Ubosko, okolina Ljubinja, na jednom stećku je natpis sa spomenom imenovanog.

Rajković Petko – selo Koraj, okolina Lopara, stup koji se nalazi pred zgradom Osnovne škole ima natpis sa imenovanim.

Rakoivić Radovan – selo Čerina, okolina Čitluka, pokraj rimokatoličke crkve, skupina od 3 stećka, od kojih jedan ima natpis sa spomenom imenovanog.

Ratković Radonja – selo Ključ, okolina Gacka, nekropola sa 6 stećaka, jedan ima natpis u kojem se kaže da tu leži Radonja Ratković koji je poginuo za svog gospodina vojvodu Sandalja. Stećak je prenesen u Vojni muzej u Beograd.

Rašković Miroslav – selo Poščenj kod Šavnika, Crna Gora, nekropola sa 51 stećkom, na jednom u obliku ploče, ugrađene u zid pravoslavne crkve, uklesan je natpis sa saopštenjem da tu leži Miroslav Raškovik.

Rušović Bunac – selo Bunčići, okolina Bileće, nekropola sa 190 stećaka, 7 sa natpisima. O sahranjenom Buncu nema podataka, vjerovatno se radi o uglednijoj vlaškoj ličnosti.

Sanković Goisava – selo Biskup, okolina Konjica, lokalitet Grčka glavica, nekropola sa 115 stećaka, na kojoj su pokopavani članovi ugledne vlastelinske porodice Sankovića. Jedan stećak ima natpis koji se odnosi na Goisavu, kći Jurja Baošića a kućnica vojvode Radiča. Otac Goisave se naziva gospodinom “vsoj Zeti i Primorju”.

Skender – selo Fatnica, okolina Bileće, na starom zapuštenom muslimanskom groblju, nalazi se NIŠAN sa kratkim uklesanim zapisom u kojem se kaže da tu leži Skender.

Širinić Radoslav – pred ulazom u crkvu u Sopotnici kod Goražda, leži stećak u obliku ploče sa natpisom koji počinje invokacijom V IME BOGA, a potom se kaže da tu leži rab božji knez Radoslav Širnić.

Širunović Vukosav – selo Ulog, okolina Kalinovika, nekropola sa 35 stećaka, 1 sa natpisom koji navodi imenovanog.

Tasovčić Milko – se spominje u natpisu ploče u podu pravoslavne crkve u Gračanici, okolina Gackog, koja je sagrađena 1534.g.

Trjedanović Stapjan – selo Hodovo, okolina Stoca, lokalitet Pogrebnice, nekropola sa 28 stećaka, 1 sa natpisom, koji počinje krščanskom invokacijom V’IME OCA I SINA I SVETOGA DUHA, a zatim se kaže da je to spomenik (a se KAMI) Stapjana Trjedanovića, i na kraju da je pisao dijak Napović.

Tvrdojević Braja – mjesto Zaseok kod Zvornika, dva stećka, 1 sa natpisom da tu leži Braja Tvrdojević na tuđoj zemlji, a da mu je spomenik postavio njegov pastorak Prehtjen i sin mu Ozrko, te na kraju da je natpis pisao dijak Dragoje.

Ugarčić Bogčin – selo Kotorac, okolina Sarajeva, lokalitet Crnač, nekropola sa 59 stećaka, 1 sa natpisom koji kaže da tu leži Bogčin kneza Stipka Ugarčića sin, a na kraju da to pisao neki Ugarak.

Utulović Stojan – selo Đurđevik, okolina Živinica, 3 stećka od kojih jedan ima natpis koji kaže da tu leži imenovani a da mu je spomenik postavio brat Ostoja.

Veselinović Mihalj – selo Gornji Dragaljevac, okolina Bijeljine, dva osamljena stećka, jedan sa natpisom da tu leži Mihalj Veselinović a da su mu spomenik postavila dva brata Maretin i Batić, te da je pisao dijak Branišat.

Vitko – selo Podjelinak, okolina Širokog Brijega, lokalitet Barevište, nekropola sa 13 bogato ukrašenih stećaka, jedan sa natpisom koji spominje imenovanog.

Vladisalić Radič – selo Boljuni kod Stoca, nekropola sa 269 stećaka, a 19 sa natpisima, od kojih jedan navodi imenovanog. U jednom dubrovačkom dokumentu iz 1483.naveden je Herak Vladisalić, kao knez Donjih VLAHA. U narodu Boljuna i okoline čuje se naziv “Vladisalića jama” i pri tome misli na dio nedalekog Hutova blata, što sve govori da su Vladisalići bili vrlo ugledna VLAŠKA porodica.

Vladisalić Vlađ – u prethodno navedenim Boljunima na jednom stećku se navodi iimenovani, te da spomenik sjekao Vuk, njegov sin, a natpis pisao Semorad. Nije poznato ko je sahranjeni Vlađ.

Vlađević Vukobrat – Gornje Selo, okolina Bileće, jedan stećak sa natpisom da tu leži rab božji Vukobrat Vlađević, a da mu je spomenik izradio sin Radonja koji se na kraju pita: “tugo moja tko li će mene”. Vjerovatno Vukobrat pripada jednoj od vlaških porodica koje su živjele i imale svoje katune u ovom kraju.

Vlađević Vukosav – selo Vlahovići, okolina Ljubinja, nekropola sa 7 stećaka, 1 sa natpisom imenovanog. U dubrovačkim dokumentima 1470. vojvoda Vukosav Vlađević se spominje kao katunar Velikih Vlaha.

Vlahović Crijep i Raško – selo Bunčići, okolina Bileće, nekropola sa 190 stećaka, 7 sa natpisima, u jednom se kaže da tu leže Crijep i Raško Vlahović, a u drugom dijelu teksta da tu leže dva Vlahova sina, dakle otac im se zvao Vlah. U neposrednoj blizini se nalazi spomenik Bunca Ruševića, pa se pretpostavlja da oni pripadaju istoj vlaškoj porodici.

Vlađević Vlatko – sa nekropole u Vlađevini kod Rogatice, prenesen u Zemaljski muzej stećak sa natpisom koji se odnosi na uglednog vlastelina Vlatka Vlađevića, u kojem se kaže da je ukopan milošću kneza Pavla. Izgleda da je Vlatko bio prva ličnost do oblasnog gospodara Pavla Rađenovića (1370-1415).

Vlahović Radoslav – zaseok Nekuk, okolina Stoca, lokalitet Šehitluci, nekropola sa 79 stećaka, 1 sa natpisom u kojem se spominje imenovani, a na kraju teksta da je pisao Radič Radosalić, a sjekao kovač Mileta Krilić.

Vlasnić Ljupko – selo Vlasnići, okolina Širokog Brijega, nekropola sa 45 stećaka, 1 sa natpisom koji kaže da tu leži Ljupko Vlasnić, a na kraju da je natpis pisao njegov sin dijak Dobrovoj, sada je stećak u Muzeju Hercegovine u Mostaru.

Vlatković Radivoje – selo Opličići, okolina Čapljine, lokalitet Ploče, nekropola sa 61 stećkom, 1 sa natpisom u kome se kaže da tu leži knez Radivoj Vlatković, te da je bio ugledan čovjek u Dubravama, kraju koji se i danas tako zove, a koje su bile srednjovjekovna župa koje su Turci pretvorili onda u nahiju. Prema popisu 1477. bilo je 19 džemata Vlaha, među kojima se po broju i važnosti isticao džemat na čijem čelu je bio knez Radivoj Vlatković, pa se pretpostavlja da je to upravo taj knez iz natpisa navedenog stećka iz Opličića, pa je za pretpostaviti da je ovaj stećak nastao oko 1477.Na kraju natpisa se kaže da je spomenik sjekao kovač Grubač.

Vučić Radić – ranije navedeni Boljuni kod Stoca, 1 stećak ima natpis u kome se kaže da tu leži Vučić Radić.

Vučihnić Vukac – ranije spomenuti Vlahovići kod Ljubinja, 1 stećak ima natpis koji navodi imenovanog, a na kraju saopštava da spomenik “sječe i pisa” Pribisav. O sahranjenom Vukcu nema podataka, a vjerovatno pripada uglednom gornjovlaškom rodu Vlahovića.

Vuk - već spominjano selo Elezovići, kod Čapljine, sa nekropolom od 91 stećkom, od kojih 4 imaju natpise, a jedan od njih kaže da tu leži Vuk sin kneza Obrada sa sestrom Jelom a da je spomenik podigla Vukova majka Ana.

Vukčić Božidar – selo Opličići kod Čapljine, lokalitet Ploče, nekropola sa 61 stečkom, 5 sa natpisima, od kojih jedan spominje imenovanog i navodi da je spomenik klesao Grubač.

Vukčić Radivoj – selo Ljuti Do, okolina Stoca, nekropola sa 81 stećkom, 2 sa natpisom, od kojih jedan kaže da tu leži Radivoj Vukčić sin Vukca Pićevića i da je sahranjen s bratom Radosavom. Susjedni stećak ima natpis koji se odnosi na Radosava. Feudalci Pićevići se spominju u izvorima 1467.

Vukčić Vukić – već spominjani Opličići, blizu Čapljine, gdje jedan od stećaka ima natpis koji koji kaže da tu leži Vukić Vukčić, a da je spomenik usjekla mati Radosava.

Vukić Dolinović Rabren – selo Poljice, okolina Konjica, lokalitet Dolovi, nekropola sa 53 stećka, 2 sa natpisima, od kojih jedan navodi imenovanog. O sahranjenom Rabrenu nema podataka, a izgleda da se radi o čovjeku iz Donjovlaške porodice Hrabrena, koja je imala svoje katune na planini Visočici.

Vukičević Ivan – već spomenuto selo Elezovići, blizu Čapljine, lokalitet Podgradinje nekropola sa 91 stečkom, 4 sa natpisom, gdje jedan od stećaka ima natpis koji navodi da tu leži Ivan Vukičević,a da je spomenik usjekao brat Blagoja. O sahranjenom Ivanu nema podataka, a rod Vukičevića se spominje u susjednim Burmazima 1490.te postoji mišljenje da su se u Podgradinju pokopavali i Vlasi Burmazi i Vlasi Vukičevići.

Vukičević Pavko – mjesto Banjani, okolina Nikšića, skupina od 5 stećaka, jedan sa natpisom koji navodi imenovanog.

Vukmanović Radič – selo Fatnice, okolina Bileće, stećak sa natpisom koji pominje imenovanog.

Vukocamić Jerina – Boljuni kod Stoca, stećak sa natpisom koji kaže da tu leži Jerina Vukocamić i da je dobra vladikovka, dijak je Semorad. Poznati historijski izvori nemaju podataka o ovoj sahranjenoj ženi.

Vuković Grgur – selo Veliki Ograđenik, okolina Čitluka, lokalitet Bakre, nekropola sa 37 stećaka, jedan sa natpisom koji kaže da tu leži Grgur sin Vukca Vukovića.

Vuković Radoje – Radimlja kod Stoca, nekropola sa 133 stećka, 5 sa natpisima, od kojih jedan kaže da je Radoje Vuković sinovac vojvode Petra. Radoje Vuković je sin Vuka, strica vojvode Petra Miloradovića, koji je u dubrovačkim arhivima poznat kao katunar Vlaha Hrabrena i kao vojvoda Donjih Vlaha prezivajući se Stipanović. Nekropola u Radimlji pripada donjovlaškom rodu Hrabrena-Miloradovića čiji je zavičaj u susjednim Ošanićima.

Vuković Vlatko - Boljuni kod Stoca, jedan stećak ima natpis u kojem se kaže da tu leži Vlatko Vuković, a na kraju teksta da je pisao Semorad. Bosanski vojvoda Vlatko Vuković je u doba kralja Tvrtka predvodio bosansku vojsku na Kosovu 1389.

Zemlić Radoje – selo Šljedovići, okolina Rogatice, dva osamljena stećka, od kojih jedan ima natpis da tu leži knez Radoje Zemlić. Izvori ukazuju da je u 15.vijeku u Pavlovića zemlji postojala ugledna vlastelinska porodica Zemlića kojoj je i knez Radoje vjerovatno pripadao.

Zloušić Radiša – selo Kruševo, okolina Mostara, nekropola sa 52 stećka, dva sa natpisima, a jedan navodi kneza Radišu Zloušića, te da je natpis pisao Vuković. Nije poznato ko je sahranjeni Radiša.

Zot – okolina Trebinja, selo Domaševo, zapadni kraj Ljubomira, nekropola sa 122 stećka, jedan sa natpisom da tu leži knez Zot, sin kneza Petra, te da je pokojnik sahranjen ZP, što znači 7080.po stvaranju svijeta, odnosno 1572.g. U srednjovjekovnoj župi Ljubomir živjeli su Vlasi Zotovići, nazvani po rodonačelniku i starješini katuna nekom Zotu. Najstariji spomen katuna je 1313.g. Krajem 16.vijeka se spominju knezovi Zotovići, naročito Tomaš Zotović. Iz porodice Zotovića je vladika Nektarije koji se spominje 1705.g. i kapetan Jovan Zotović, učesnik Hercegovačkog ustanka 1875., i danas ima Zotovića. Uglavnom vidljivo je da vuku vlaško porijeklo.

Županović Pavle – selo Gradina, okolina Gackog, osamljeni stećak sa natpisom u kome se kaže “a si KAMI Pavla Županovića”. O sahranjenom Pavlu nema podataka.

Vlasi su Serdiati ili Sardiati, Serdi ili Sardi, Cerauni ili Rašani, domorodački ilirski Kelti, tj. Tračani i Srbi Sloveni, dvovjerci krstjani (poluverci Dušanovog zakonika) i poneki ortodoks i rimokatolik, Srbi koji su klesanje stećaka nastavili sve do 20. vijeka, a islamizirani Vlasi, tj. Srbi, čuvali su krstjanske solarne motive na svojim nadgrobnicima sve do 70-tih godina 20. vijeka. Danas su ovi Vlasi preko svetosavske crkve pretopljeni u ortodoksne Srbe, preko rimokatolicizma utopljeni u Hrvate i preko islama u Bošnjake. Neka od ovih prezimena postoje i danas na istim terenima na kojima su i stećci sa pomentim natpisima.

...................................

Izvor: Šefik Bešlagić: Leksikon stećaka, Svjetlost, Sarajevo, 2004, str. 113-162.