O katarima (albinezima) pisali su i pišu njihovi
protivnici koji nikad u istini nisu stajali, nikad u miru nisu živjeli i činjenja strašnih zala nikad se nisu odrekli.
Govore da riječ katari potiče od grčkog “katharoi (καθαροί) što znači čist. Takođe govore da je
u vremenu od 12-14. vijeka katara najviše
bilo u južnoj Francuskoj, sjevernoj Italiji i južnoj Evropi.
Ovdje nećemo govoriti o vjerskim doktrinama
katara, jer skoro sve što o tome ima, to su pisali i pišu oni što su katare genocidom
istrijebili, već ćemo pokušati ukazati na osnovne uzroke zbog kojih su katari
od Rimokatoličke crkve oglašeni jereticima, te ih kao takve
podvrgli progonima, mučenjima i istrijebljenjima najužasnijim mogućim načinima.
Priču
o izvornom porijeklu riječi katar počinjemo sa početkom hristijanizacije keltskih Pikta u današnjoj Škotskoj,
ondašnjem piktskom Albionu.
Piktski nadgrobnik
Prva hristijanizacija Pikta i osnivanje crkve među
Piktima počinje između 400 – 432 godine. Pikti nisu progonili hrišćanske
misionare i postepeno su primali hrišćanstvo, ali se nisu odricali ni svojih
prehrišćanskih običaja i nastavili su da podižu kamene spomenike sa prehrišćanskom
i hrišćanskom tematikom. Dakle su držali i staro i novo, i prehrišćansko i hrišćansko.
Iznad su solarni O-krstovi na piktskom kamenu (Shetland), a ispod na tkz. "ploči Kulina bana" (Bosna).
Prva jedinstvena piktska crkva zvala se Piktska
Crkva Albije. Škotska se tada zvala Albija ili Alban, a Plinije (Plyni)
cijelu Britaniju zove Albion. Sveštenstvo piktske crkve bilo je domaće, a pomoć su dobijali
od saplemenika piktskih Briga (Brita, Britona), koji su živjeli južno od
Antoninijevog zida (1).
I ta jedinstvena piktska crkva trajala je sve do
842. godine, a onda je došlo do promijena. Tad se pojavljuje kralj Kenet Mak
Alpin (Kenneth MacAlpin, 810 – 858), kralj Gaidheala (Gaidheals) ili Skota (Srbi ih pogrešno zovu
Škotima). On nije bio Pikt, već je porijeklom iz sjeverne Irske. I ovaj kralj
osvaja svu Albiju i pokorava sve Pikte i tad je od Pikta nazvan “Osvajač”.
Njegovo pripadanje Skotima kazuje da je to pripadnik Skita, a Skiti su Aškenazi,
a Aškenazi su i stari Nijemci i Skandinavci.
I taj kralj Kenet Mak Alpin imao je i svoju
vlastitu crkvu koju je osnovao Sveti Kolumba (Saint Columba, 521 – 597), takođe
rođen u Irskoj i takođe rodom Gaidheal, tj. Skot. Dotadašnju nezavisnu piktsku crkvu,
oblast po oblast, pomenuti kralj terorom i mačem počinje da potčinjava svojoj Crkvi
i skotizira Pikte (2).
U pojedinim enklavama nezavisna piktska crkva
uspijeva da se sačuva sve do prvih desetljeća dvanaestog vijeka, a onda se i tu osnivaju episkopije Rimske crkve sa
rimskim episkopima, a sve uz pomoć skotskih kraljeva.
Na krajnjem sjeveru Albiona nezavisna piktska
crkva uspjela je da opstane sve do prvih godina trinaestog vijeka. Tako je nad
Piktima i njihovom nezavisnom Crkvom zavladala Rimokatolička crkva od koje se potomci
Pikta postepeno oslobađaju tek od 16. vijeka u periodu Reformacije (3).
Piktski solarni simboli.
Ko su bili keltski Pikti saznajemo iz sljedećeg
citata:
“After the Roman general, Lollius Urbicus, had
driven the powerful Pictish tribe known as the Brigantes, beyond the Wall of
Antonine (c.139) this wall became southern boundary of Pictland.” (4)
“Nakon što je rimski general Lolijus Urbikus
protjerao moćno piktsko pleme poznato kao Briganti, iza Antoninijevog zida
(c.139), ovaj zid postaje južna granica zemlje Pikta.”
Pikti su Kelti Briganti, Brigi ili Tračani, jer
Strabom kaže:
“Negdje u
susjedstvu je planina Bermius, koja je prije bila u posjedu Briga, tračkog
naroda, od kojih su neki prešli u Aziju gdje su se zvali drugim imenom Frižani (Fizi)." (H. C. Hamilton, W. Falconer, Geography of Strabo, Volume I, Book VII,
Chapter VII, Fragment 24-25, pg. 510, London 1854)
A sad se vraćamo riječi katar:
“Cathair
is a name associated with the sites of many cities and muinntirs in the territories of the Britons and the Picts.
Etymologists insist that it represents two words – (I) Cathair (Brit. Caer,
Latin Castrum), a fort; seen in ‘Caerleon,’ Fortified camp of the Legions; and in ‘Chaer Pheris’ the thirteenth-century Dun-Fres (Dumfries), Fort of the
Frisians. (2) Cathair (Welsh Cadair,
Latin Cathedra, a chair, particularly
a bishop’s Cathedra or Chair.” (5)
“Katar
je ime povezano sa dijelovima mnogih gradova i religijskih zajednica na
teritoriji Brita i Pikta. Etimolozi uporno tvrde da to predstavlja dvije riječi
– (I) Katar (Brit. Caer, latinski zamak), utvrđenje; viđeno u ‘Caerleon’, utvrđeni kamp legija; i u ‘Chaer
Pheris’, trinaestovijekovno Dun-Fres (Dumfries),
tvrđava Frižana. (2) Katar (velško Cadair, latinsko katedra) stolica, u smislu episkopsko sjedište ili stolica.”
Odakle potiče piktska riječ Cathair? Pogledajmo:
“kotar,
m Vuk ‘1° plot oko stoga sijena za obranu od stada, ‘nešto spleteno od pruća’,
na -ina kotàrina (Lika) ‘ograđeno mjesto u kojem je zdjeveno sijeno’.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Zatim kotar
m (1423) u vrlo starom značenju ‘territórium, meda, kraj, srez’. Osnovno je kot
od ie. korijena *get-, prijevoj *qot- / *qat-, koji znači ‘pleterni rad, za stanovanje’. Paralele su u
avesti kata- ‘komora, kiljer’, nperz. kad ‘kuća, got. hepjō ‘komora’, njem. Hütte,
stengi, cote, sanskrt. particip cotant
‘sakrivajući’. ” (6)
Keltsko selo ogradjeno je kotarom (rekonstrukcija).
Piktsko Cathair
ima isto značenje i potiče
od istog drevnog korijena kao i današnje
srbsko kotar: kraj, mjesto, crkvena oblast
u kojoj je episkopsko sjedište. Ali kako to dovesti u vezu sa zamkovima i tvrđavama?
Vrlo prosto: u drevnoj istoriji oko sela podizane su ograde u vidu kotara i od tih
kotara oko sela proizašla su sva značenja piktske riječi Cathair i savremene srbske riječi kotar, sve do latinske riječi castrum (zamak, tvđrava). I sad dolazi ono najglavnije:
“On the other hand, there are places in Pictland
connected with the early Celtic missionaries called ‘Suidhe’, a seat and an alternative name among the people is ‘Cathair’. (7)
“U drugu ruku, tamo su mjesta u zemlji Pikta
povezana sa ranim keltskim misionarima zvana ‘sjedište’, stolica, i jedno
alternativna ime u narodu je 'katar'.”
Piktsko (gaelik) cathair je naselje, grad, sjedište, presto, tron (8), a ime je po kotaru kojim je zaštićeno. Piktsko (gaelik) suidh znači junak, prvak (9) dok suidhe znači naselje, grad, sjedište, sjednica, vijećanje (10). O čemu se ovdje
radi? Gle:
“The Suidhe-Donnan*
in Sutherland, for example, is a deeply concave rock associated with the
fieldpreaching of S. Donnan the Great. It is also called ‘Cathair’; and it is in protected position. These stones called Cathair or Suidhe are not all associated with saints, the best known is the
Lia Fail, now in Westminster.”
“Stolica Donanova u Suterlendu, na primjer, je
duboko udubljeni kamen koji asocira na terensko propovijedanje S. Donana Velikog. To se
takođe zove ‘katar’ i u zastićenoj
je poziciji. Ovo kamenovi zvani katar ili sjedište nisu svi povezani sa svecima i
najpoznatiji je Lai Fail, sada u Vestminsteru.”
Piktska kamena stolica poznata pod imenom Lai Fail.
I eto ga: kamene stolice, kameni prestoli na kojima
su sjedili prvo druidi, a poslije crkvene starješine. Takve kamene stolice imamo po Bosni i
Hercegovini i u Srbiji. Pikti su primili hrišćanstvo, a zadržali su i staru
vjeru. Srbi su takođe primili hrišćanstvo, a zadržali su i staru vjeru. I Pikti i Srbi podizali su kamene nadgrobnike i ukrašavali ih prehrišćanskim i hrišćanskim motivima. I Pikti i Srbi
bili su dvovjerci, a i jedni i drugi bili su Brigi, tj. Cimeri, Cumri, Cimbri, Kimbri, Kelti, …Tračani…Srbi.
I na kraju:
“There seems, however, to have been but one word
‘Cathair’, which is course of time
took a secondary meaning, designating not the fort, but the seat protected by
the fort. In neither sense was ‘Cathair’ an
episcopal word. It was used in Pictland centuries before the introduction of the monarchic or diocesan bishop with his official 'cathedra'. It was not the Chair of the bishop, but the Chair of the Ab which was the seat of authority in Pictland for many long centuries." (11)
"Čini se, međutim, da je bila samo jedna riječ 'katar', koja je tokom vremenom primila sporedno značenje, ne sa značenjem tvrđave, već sjedišta zaštićenog tvđravom. Ni u jednom smislu 'katar' nije bila episkopalna riječ. Korištena je vijekovima prije uspostavljanja monarhističkog ili eparhijskog biskupa sa njegovim službenim 'katedra'. To nije Stolica biskupa, već Stolica Abova (12) koji je bio autoritet u zemlji Pikta kroz mnoge duge vijekove."
Nekadašnji katarski zamak (Castle od Queribus, France).
Sjedišta episkopa francuskih katara bila su po brdima i planinama mnogih zamkova južne Francuske, u koje se i narod sklanjao od papskih krstaša kad je 1209–1229. godine papa Inocetije III, rođak Nemanjića, pokrenuo veliki krstaški rat protiv katara. Krstaši su ubijali sve živo pred sobom: sjekli, čerečili, spaljivali i nabijali na kolac.
Eto po čemu su katari dobili ime, a naziv albinezi dobili su po gradu Albi (Alby ili Albi) na jugu Francuske. Istrijebljeni su vjerskim genocidom samo zato što nisu priznavali papu i njegove dogmate.
…………………………
(1) Archibald B. Scott, The Pictish Nation,
its people and its Church, T. N. Foulis, Publisher, Edinburgh and London, 1918.
pg. 1.
(2) Ibid, pg. 3.
(3) Ibid, pg. 5.
(4) Ibid,
pg. 7.
(5) Ibid, pg. 32.
(6) P. Skok, P. Skok, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Knjiga
I, JAZU, Zagreb, 1971, str. 168.
(7) Archibald B. Scott, The
Pictish Nation, its people and its Church, T. N. Foulis, Publisher, Edinburgh
and London, 1918. pg. 33.
(8) Neil
M’Alpine, A Pronouncing Gaelik Dictionary, Second Edition, Published
by Stirling & Kenney, Edinburgh, 1833, pg. 67.
(9) R. A.
Armstrong, A. M.Gaelic Dictionary in Two parts: I. Gaelic and English. II.
English and Gaelic, London, Printed for James Duncan, 37, Paternoster Row;
1825, pg. 532.
(10) Ibid
(11) Archibald B. Scott, The Pictish Nation, its people and its Church, T. N.
Foulis, Publisher, Edinburgh and London, 1918. pg. 33.
(12) Ab (Abba) je sirijska riječ sa značenjem otac bila je titula predjedavajućeg episkopa Piktske Crkve Albije, isto kao i kod monaha na Istoku.