U svojoj državi grkoortodoksni Nemanja i kasniji Nemanjići zabranili su podizanje stećaka i svi drugi srbski prehrišćanski običaji, suprotni kanonima grčke ortodoksne crkve, bili su zabranjeni. Tako su u državi Nemanjića bile zabranjene i Krsne slave.
Zašto su bosanskohercegovački Srbi prestali podizati stećke od vremena dolaska Turaka u Bosnu? Da li zato što su odmah svi krstjani prešli u islam kao što se po knjigama laže?
Kad je Ranko Stanković iz Perinog Hana kod Zenice devedestih godina kopao temelj za novu kuću, naišao je na grob pokriven pločom na kojem je s donje strane bio urezan krst. To znači da porobljeni narod nije imao čime da plati izradu nadgrobnika, te grobovi ostaju bez biljega.
Treba imati i ovo na umu: od 1766 - 1912. godine Srbi su bili pod direktnom upravom grčke ortodoksne crkve i svi srbski krstjanski prehrišćanski običaji od grčke crkve, a preko turskih vlasti, bili su strogo zabranjeni i kažnjavani. Grci su krstjanima nametnuli kanone vaseljenskih sabora da sve prehrišćansko u hrišćanstvu mora biti zabranjeno i zatrveno:
“A da ubiju narodnu svest i ponos zabranjivali su proslavljanje Krsnog Imena i srpskih svetitelja.” (1)
Oslobođenjem od Turaka krstjani ponovo počinju da podižu stećke. Robovanjem generacijama ekonomski osiromašeni oslobođeni Srbi 19. vijeka nisu imali uslove da podižu monumentalne stećke slične onima iz srednjeg vijeka, ali su zato na stećcima 19. vijeka vaskrsli srednjevijekovni krstjanski simboli sa solarnim krstovima, kolovratima, rozetama svastikama i triskelima.
Na slikama je stećak krstača u Mlačištu (Crna Trava, Jablanički okrug). Zašto je ovo stećak? Stećak je zato jer je na krstači prikazano vrijeme godine, vrijeme Sunca Svetovida kao što to prikazuju i motivi stećaka srednjeg vijeka. Srbin se nikad nije odvajao od svog Sunca.
Na stećku u Mlačištu je obrnuti stepenasti simbol: tri mjeseca jeseni sa lijeve i tri mjeseca zime sa desne strane. Kako se jesenji dani skraćuju, tako se simbol od pocetka prema kraju jeseni dnu sužava. U najužem dijelu u dnu je zimska kratkodnevnica i početak zime. Odatle kroz sljedeća tri mjeseca dani duljaji ka proljeću. Dva lista lipe simboli su Svetovida, jer je lipa Svetovodovo drvo kao što je jarebika Jarilova i hrast Perunov. Svetovidova glava je nagoviještena udubljenjem u sredini stepenastog simbola i ispupčenjem na vrhu krstače.
A "bogumili"? Šta je bilo sa bogumilima, kud se izgubiše? Je li moguće da su ama baš svi do zadnjeg prešli na islam? Prije odgovora na to pitanje, da se ponovo podsjetimo ko su bili "bogumili":
"9. О полувершима:
И ако се нађе полуверац, који је узео хришћанку, ако усхте, да се крсти у хришћанство, а ако се не крсти, да му се узме жена и деца и да им се даде део куће, а он да се изагна." (Душанов законик, Члaн 9)
"U Srbiji opet zvali su ih Babunima jer ih je najviše bilo oko planine Babune nad Prilepom u Maćedoniji, ili Poluvercima, jer su se dosta držali i Pravoslavlja. - Međutim, oni sami u Bosni i Hercegovini nazivahu se uvek samo Hrišćanima ili Krstjanima.” (2)
"Bogomilstvo nestalo je u glavnom poslije obnovljenja Pećke Patrijaršije, ali se po nešto i dalje održavalo. Tako je još krajem XIX-v oko Neretve u Hercegovini i oko Kreševa u Bosni bilo nekoliko hrišćanskih kuća, koje nisu priznavale ni pravoslavne ni rimokatoličke sveštenike. – Njih je nestalo tek za austrijske okupacije." (3)
I tako je sve tkz. bogumile (krstjane, dvovjerce ili poluvjerce Dušanovog zakonika), pripadnike nekad slobodne srbske narodne Crkve (poslije nazvane Crkvom bosanskom) poklopila grkoortodoksna SPC i počela postepeno da ih prevodi u grčko ortodoksno hrišćanstvo, a u naše vrijeme kroz papo-ekumenizam prevodi ih u papizam i da je to tačno, svi to vidite i opet ne napuštate to zmijsko gnijezdo.
...........................
(1) Radoslav M. Grujić, Pravoslavna Srpska Crkva, Izdavačka knjižarnica Gece Kona, Beograd, 1921; II izdanje-reprint, Svetlost – Kalenić, Kragujevac, 1989, str. 109-110.
(2) Ib. str. 38.
(3) Ib. str. 41.
