KATARI I KOTARI

        O katarima (albinezima) pisali su i pišu njihovi protivnici koji nikad u istini nisu stajali, nikad u miru nisu živjeli i činjenja strašnih zala nikad se nisu odrekli.

 

        Govore da riječ katari potiče od grčkog “katharoi (καθαροί) što znači čist. Takođe govore da je u vremenu  od 12-14. vijeka katara najviše bilo u južnoj Francuskoj, sjevernoj Italiji i južnoj Evropi.

 

        Ovdje nećemo govoriti o vjerskim doktrinama katara, jer skoro sve što o tome ima, to su pisali  i pišu oni što su katare genocidom istrijebili, već ćemo pokušati ukazati na osnovne uzroke zbog kojih su katari od Rimokatoličke crkve oglašeni jereticima, te ih kao takve podvrgli progonima,  mučenjima i istrijebljenjima najužasnijim mogućim načinima.

 

        Priču o izvornom porijeklu riječi katar počinjemo sa početkom hristijanizacije keltskih Pikta u današnjoj Škotskoj, ondašnjem piktskom Albionu.

Piktski nadgrobnik

 

        Prva hristijanizacija Pikta i osnivanje crkve među Piktima počinje između 400 – 432 godine. Pikti nisu progonili hrišćanske misionare i postepeno su primali hrišćanstvo, ali se nisu odricali ni svojih prehrišćanskih običaja i nastavili su da podižu kamene spomenike sa prehrišćanskom i hrišćanskom tematikom. Dakle su držali i staro i novo, i prehrišćansko i hrišćansko.

Iznad su solarni O-krstovi na piktskom kamenu (Shetland), a ispod na tkz. "ploči Kulina bana" (Bosna).

 

        Prva jedinstvena piktska crkva zvala se Piktska Crkva Albije. Škotska se tada zvala Albija ili Alban, a Plinije (Plyni) cijelu Britaniju zove Albion. Sveštenstvo piktske crkve bilo je domaće, a pomoć su dobijali od saplemenika piktskih Briga (Brita, Britona), koji su živjeli južno od Antoninijevog zida (1).

 

        I ta jedinstvena piktska crkva trajala je sve do 842. godine, a onda je došlo do promijena. Tad se pojavljuje kralj Kenet Mak Alpin (Kenneth MacAlpin, 810 – 858), kralj Gaidheala (Gaidheals) ili Skota (Srbi ih pogrešno zovu Škotima). On nije bio Pikt, već je porijeklom iz sjeverne Irske. I ovaj kralj osvaja svu Albiju i pokorava sve Pikte i tad je od Pikta nazvan “Osvajač”. Njegovo pripadanje Skotima kazuje da je to pripadnik Skita, a Skiti su Aškenazi, a Aškenazi su i stari Nijemci i Skandinavci.

 

        I taj kralj Kenet Mak Alpin imao je i svoju vlastitu crkvu koju je osnovao Sveti Kolumba (Saint Columba, 521 – 597), takođe rođen u Irskoj i takođe rodom Gaidheal, tj. Skot. Dotadašnju nezavisnu piktsku crkvu, oblast po oblast, pomenuti kralj terorom i mačem počinje da potčinjava svojoj Crkvi i skotizira Pikte (2).

 

        U pojedinim enklavama nezavisna piktska crkva uspijeva da se sačuva sve do prvih desetljeća dvanaestog vijeka, a onda se i tu osnivaju episkopije Rimske crkve sa rimskim episkopima, a sve uz pomoć skotskih kraljeva.

 

        Na krajnjem sjeveru Albiona nezavisna piktska crkva uspjela je da opstane sve do prvih godina trinaestog vijeka. Tako je nad Piktima i njihovom nezavisnom Crkvom zavladala Rimokatolička crkva od koje se potomci Pikta postepeno oslobađaju tek od 16. vijeka u periodu Reformacije (3).

Piktski solarni simboli.

 

        Ko su bili keltski Pikti saznajemo iz sljedećeg citata:

 

        “After the Roman general, Lollius Urbicus, had driven the powerful Pictish tribe known as the Brigantes, beyond the Wall of Antonine (c.139) this wall became southern boundary of Pictland.” (4)

 

        “Nakon što je rimski general Lolijus Urbikus protjerao moćno piktsko pleme poznato kao Briganti, iza Antoninijevog zida (c.139), ovaj zid postaje južna granica zemlje Pikta.”

 

Pikti su Kelti Briganti, Brigi ili Tračani, jer Strabom kaže:

 

        “Negdje u susjedstvu je planina Bermius, koja je prije bila u posjedu Briga, tračkog naroda, od kojih su neki prešli u Aziju gdje su se zvali drugim imenom Frižani (Fizi)." (H. C. Hamilton, W. Falconer, Geography of Strabo, Volume I, Book VII, Chapter VII, Fragment 24-25, pg. 510, London 1854)

 

        A sad se vraćamo riječi katar:

 

        “Cathair is a name associated with the sites of many cities and muinntirs in the territories of the Britons and the Picts. Etymologists insist that it represents two words – (I) Cathair (Brit. Caer, Latin Castrum), a fort; seen in ‘Caerleon,’ Fortified camp of the Legions; and in ‘Chaer Pheris’ the thirteenth-century Dun-Fres (Dumfries), Fort of the Frisians. (2) Cathair (Welsh Cadair, Latin Cathedra, a chair, particularly a bishop’s Cathedra or Chair.” (5)

 

        “Katar je ime povezano sa dijelovima mnogih gradova i religijskih zajednica na teritoriji Brita i Pikta. Etimolozi uporno tvrde da to predstavlja dvije riječi – (I) Katar (Brit. Caer, latinski zamak), utvrđenje;  viđeno u ‘Caerleon’, utvrđeni kamp legija; i u  ‘Chaer Pheris’, trinaestovijekovno Dun-Fres (Dumfries), tvrđava Frižana. (2) Katar (velško  Cadair, latinsko katedra) stolica, u smislu episkopsko sjedište ili stolica.”

 

Odakle potiče piktska riječ  Cathair? Pogledajmo:

 

        “kotar, m Vuk ‘1° plot oko stoga sijena za obranu od stada, ‘nešto spleteno od pruća’, na -ina kotàrina (Lika) ‘ograđeno mjesto u kojem je zdjeveno sijeno’.

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

 

Zatim kotar m (1423) u vrlo starom značenju ‘territórium, meda, kraj, srez’. Osnovno je kot od ie. korijena *get-, prijevoj *qot- / *qat-, koji znači ‘pleterni rad, za stanovanje’. Paralele su u avesti kata- ‘komora, kiljer’, nperz. kad ‘kuća, got. hepjō ‘komora’, njem. Hütte, stengi, cote, sanskrt. particip cotant ‘sakrivajući’. ” (6)

Keltsko selo ogradjeno je kotarom (rekonstrukcija).

 

        Piktsko Cathair ima isto značenje i potiče od istog drevnog  korijena kao i današnje srbsko kotar: kraj, mjesto, crkvena oblast u kojoj je episkopsko sjedište. Ali kako to dovesti u vezu sa zamkovima i tvrđavama? Vrlo prosto: u drevnoj istoriji oko sela podizane su ograde u vidu kotara i od tih kotara oko sela proizašla su sva značenja piktske riječi Cathair i savremene srbske riječi kotar, sve do latinske riječi castrum (zamak, tvđrava). I sad dolazi ono najglavnije:

 

        “On the other hand, there are places in Pictland connected with the early Celtic missionaries called ‘Suidhe’, a seat and an alternative name among the people is ‘Cathair’. (7)

 

        “U drugu ruku, tamo su mjesta u zemlji Pikta povezana sa ranim keltskim misionarima zvana ‘sjedište’, stolica, i jedno alternativna ime u narodu je 'katar'.”

 

Piktsko (gaelik) cathair je naselje, grad, sjedište, presto,  tron  (8), a ime je po kotaru kojim je zaštićeno. Piktsko (gaelik) suidh znači junak, prvak (9) dok suidhe znači naselje, grad, sjedište, sjednica, vijećanje (10). O čemu se ovdje radi? Gle:

 

        “The Suidhe-Donnan* in Sutherland, for example, is a deeply concave rock associated with the fieldpreaching of S. Donnan the Great. It is also called ‘Cathair’; and it is in protected position. These stones called Cathair or Suidhe are not all associated with saints, the best known is the Lia Fail, now in Westminster.”

 

        “Stolica Donanova u Suterlendu, na primjer, je duboko udubljeni kamen koji asocira na terensko propovijedanje S. Donana Velikog. To se takođe zove ‘katar’ i u zastićenoj je poziciji. Ovo kamenovi zvani katar ili sjedište nisu svi povezani sa svecima i najpoznatiji je Lai Fail, sada u Vestminsteru.”

Piktska kamena stolica poznata pod imenom  Lai Fail.

 

        I eto ga: kamene stolice, kameni prestoli na kojima su sjedili prvo druidi, a poslije crkvene starješine. Takve kamene stolice imamo po Bosni i Hercegovini i u Srbiji. Pikti su primili hrišćanstvo, a zadržali su i staru vjeru. Srbi su takođe primili hrišćanstvo, a zadržali su i staru vjeru. I Pikti i Srbi podizali su kamene nadgrobnike i ukrašavali ih prehrišćanskim i hrišćanskim motivima. I Pikti i Srbi bili su dvovjerci, a i jedni i drugi bili su Brigi, tj. Cimeri, Cumri, Cimbri, Kimbri, Kelti, …Tračani…Srbi.

 

        I na kraju:

 

        “There seems, however, to have been but one word ‘Cathair’, which is course of time took a secondary meaning, designating not the fort, but the seat protected by the fort. In neither sense was ‘Cathair’ an episcopal word. It was used in Pictland centuries before the introduction of the monarchic or diocesan bishop with his official 'cathedra'. It was not the Chair of the bishop, but the Chair of the Ab which was the seat of authority in Pictland for many long centuries." (11)

 

        "Čini se, međutim, da je bila samo jedna riječ 'katar', koja je tokom vremenom primila sporedno značenje, ne sa značenjem tvrđave, već sjedišta zaštićenog tvđravom. Ni u jednom smislu 'katar' nije bila episkopalna riječ. Korištena je vijekovima prije uspostavljanja monarhističkog ili eparhijskog biskupa sa njegovim službenim 'katedra'. To nije Stolica biskupa, već Stolica Abova (12) koji je bio autoritet  u zemlji Pikta kroz mnoge duge vijekove."

 

Nekadašnji katarski zamak (Castle od Queribus, France).



         Sjedišta episkopa francuskih katara bila su po brdima i planinama mnogih zamkova južne Francuske, u koje se i narod sklanjao od papskih krstaša kad je 1209–1229. godine papa Inocetije III, rođak Nemanjića,  pokrenuo veliki krstaški rat protiv katara. Krstaši su ubijali sve  živo pred sobom: sjekli, čerečili, spaljivali i nabijali na kolac.

 

        Eto po čemu su katari dobili ime, a naziv albinezi dobili su po gradu Albi (Alby ili Albi) na jugu Francuske. Istrijebljeni su vjerskim genocidom samo zato što nisu priznavali papu i njegove dogmate.

 

…………………………

           (1)  Archibald B. Scott, The Pictish Nation, its people and its Church, T. N. Foulis, Publisher, Edinburgh and London, 1918. pg. 1.

(2)  Ibid, pg. 3.

    (3)  Ibid, pg. 5.

          (4)  Ibid, pg. 7.

          (5) Ibid, pg. 32.

         (6) P. Skok, P. Skok, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Knjiga I, JAZU, Zagreb, 1971, str. 168.

          (7) Archibald B. Scott, The Pictish Nation, its people and its Church, T. N. Foulis, Publisher, Edinburgh and London, 1918. pg. 33.

         (8) Neil M’Alpine, A Pronouncing Gaelik Dictionary, Second Edition, Published by Stirling & Kenney, Edinburgh, 1833, pg. 67.
          (9) R.  A. Armstrong, A. M.Gaelic Dictionary in Two parts: I. Gaelic and English. II. English and Gaelic, London, Printed for James Duncan, 37, Paternoster Row; 1825, pg. 532.

          (10) Ibid

         (11) Archibald B. Scott, The Pictish Nation, its people and its Church, T. N. Foulis, Publisher, Edinburgh and London, 1918. pg. 33.

         (12) Ab (Abba) je sirijska riječ sa značenjem otac bila je titula predjedavajućeg episkopa Piktske Crkve Albije, isto kao i kod monaha na Istoku.